معرفی کشور امارات متحده عربی

امارات متحده عربی به صورت خلاصه امارات، همسایه جنوبی ایران یک کشور سلطنتی در جنوب غربی قاره آسیا و در شرق شبه جزیره عربستان، در خاورمیانه قرار دارد که از جنوب با قطر و عربستان سعودی، از شرق با عمان و از شمال با خلیج فارس همسایه است. واژه امارات معنای "شیخ نشین" یا "امیر نشین" می دهد، نام امارات متحده عربی نیز به معنی "شیخ نشین های متحد عربی" است، به کاربردن این نام به این دلیل است که این کشور از اتحادیه هفت امارت امیر نشین و تقریبا مستقل تشکیل شده است. جمعیت کشور امارات در سال 2018 بیش از 9 میلیون نفر اعلام شد، در زمینه جمعیت شناسی باید توجه داشت که اکثریت جمعیت این کشور را افراد غیربومی و اتباع خارجی تشکیل می دهند و دولت امارات سعی دارد طی یک برنامه مشخص میان جمعیت اماراتی ها و مهاجران این کشور تعادل برقرار نماید، وضعیت جمعیتی این کشور با رفتار مصرفی متفاوت آنها باید در بحث تحقیات بازاریابی، برندسازی و شناسایی بازار هدف بسیار مورد توجه قرار بگیرد. امارات متحده عربی از سال 1994 عضو موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت و از سال 1996 به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمده است. از جمله جایگاه های کشور امارات در شاخص های مهم اقتصادی جهان می توان به رتبه 26 از میان 190 کشور در شاخص سهولت کسب و کار، رتبه 16 از میان 138 کشور در شاخص رقابت پذیری جهانی و رتبه 23 از میان 136 کشور در شاخص توانمندسازی تجاری اشاره کرد.

اکسپو 2020 در دبی

قرار بود نمایشگاه اکسپو 2020 در 20 اکتبر 2020 در شهر دبی در کشور امارات متحده عربی برگزار شود  و تا 10 آوریل 2021 که پنجاهمین سالگرد تاسیس کشور امارات متحده عربی است ادامه پیدا کند که به دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا در سطح جهانی و به درخواست کشورهای شرکت کننده، این نمایشگاه در اول اکتبر 2021 لغایت 31 مارس 2022 (9 مهر 1400 تا 11 فروردین 1401) برگزار خواهد شد. نمایشگاه اکسپو 2020 یک نمایشگاه جهانی ثبت و تایید شده توسط دفتر بین المللی نمایشگاه ها BIE در تاریخ 27 نوامبر 2013 در پاریس است، برهمین اساس دبی از امارات متحده برای سال 2020حق برگزاری نملیشگاه 2020 را به دست آورد، در نمایشگاه اکسپو جدید ترین دستاوردها، محصولات و ایده های کشورهای مختلف جهان ارائه می شود پس طبیعی است که انتظار می رود این نمایشگاه بستر بسیار مناسبی برای معرفی ایده های جدید و ظهور برندهای جهانی و گامی مهم در شهرت و محبوبیت دبی در سطح بین المللی باشد. اهمیت این نمایشگاه به قدری زیاد است که پس از مسابقات جام جهانی فوتبال و مسابقات المپیک، سومین رویداد مهم بین المللی در جهان محسوب می شود. لغو نمایشگاه اکسپو 2020 و موکول شدن آن به سال آینده این فرصت را برای ایران فراهم کرد تا برای حضور پرقدرت تر و باشکوه تر خود در این نمایشگاه فرصت برنامه ریزی داشته باشد.

تجارت خارجی ایران و امارت در سال 1398

 براساس آمارها در سال 1398 ، امارات متحده عربی با 2،5 میلیارد دلار به ترتیب پس از چین با 9،5 میلیارد دلار، عراق با 9 میلیارد دلار و ترکیه  با 5 میلیارد دلار، چهارمین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی بوده و سهم  6 درصدی از کل صادرات ایران در سال 1398 را به خود اختصاص داده است. میزان صادرات ایران در سال 1397 به این کشور حدود 6 میلیارد دلار با سهم 13،43 درصدی از کل صادرات  بوده است که دلیل عمده کاهش میزان صادرات ایران به امارات در سال 98، تحریم های ظالمانه اقتصادی و بانکی می باشد. ارزش کل واردات ایران از امارات متحده عربی طبق آمار های گمرک در سال 98 حدود 8،7 میلیارد دلار بوده و این کشور پس از چین به ارزش 11،2 میلیارد دلار، دومین شریک تجاری ایران در بحث واردات بوده است. طبق داده های فوق تراز تجاری ایران و کشور امارات به ارزش قابل توجه 6،2 میلیارد دلار منفی است، تراز تجاری منفی ایران و امارات طبق آخرین آمارها از سال 1384 تا به حال منفی بوده است به عنوان مثال در سال 1389 تراز تجار ایران و امارات متحده عربی منفی 13 میلیارد و 334 میلیون دلار بود که بیشترین میزان تراز تجارت منفی تجربه شده بین  ایران و امارات می باشد؛ هرچند که پس از سال 1389 روند تراز تجارت منفی ایران و امارات روند نزولی داشته و دائما صادرات ایران به این کشور برای جبران تراز تجارت منفی روند افزایشی به خود گرفته است اما باتوجه به اینکه این کشور مانند ایران صادرکننده عمده نفت و فرآورده های آن می باشد تراز تجارت منفی با این کشور باید بیشتر مورد توجه صادرکنندگان و سیاست گذاران حوزه صادرات کشور قرار بگیرد. در سال 1398 ایران 12 میلیارد و 500 میلیون دلار به کشورهای عربی منطقه خلیج فارس  و خاورمیانه صادرات داشته که امارات با 2،5 میلیارد دلار و با سهم 20 درصدی پس از عراق با 9 میلیارد دلار قرار می گیرد. در زمینه واردات از کشورهای این منطقه، امارات با میزان واردات 8،7 میلیارد دلار با اختلاف، اصلی ترین تامین کننده کالاهای وارداتی ایران از کشورهای عربی منطقه خلیج فارس و خاورمیانه و دارای سهم 97 درصدی از کل میزان واردات 9 میلیارد دلاری ایران از این کشورهاست. طبق آخرین آمارهای منتشر شده از سوی اتاق بازرگانی در سال 1394 عمده کالاهای صادراتی ایران به امارات شامل می شود از: 1- میعانات گازی به ارزش 1 میلیارد و 470 میلیون دلار. 2- روغن های پایه معدنی به ارزش 430 میلیون دلار. 3- پلی اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از 94 درصد به ارزش 322 میلیون دلار. 4- سایر روغن های سبک نفتی به جز بنزین به ارزش 306 میلیون دلار. 5- قیرنفت به ارزش 266 میلیون دلار. 6- محصولات آهنی و فولادی به ارزش 240 میلیون دلار. همانطور که مشاهده می شود عمده کالاهای صادراتی ایران به این کشور در گروه محصولات صنایع شیمایی و معدنی قرار می گیرد.

اطلاعات و تحلیل آمار صادرات کشور امارات

امارات متحده عربی در سال 2019 بیش از 171 میلیارد و 760 میلیون دلار صادرات داشته که نسبت به سال 2015 رشد 10 درصدی و نسبت به سال 2018 رشد 1 درصدی را تجربه کرده است. از اصلی ترین مقاصد صادراتی امارات می توان به هند به ارزش 31 میلیارد دلار، ژاپن به ارزش 26 میلیارد،  200 میلیون دلار و چین به ارزش 15 میلیارد دلار، سوئیس به ارزش 15 میلیارد و 55 میلیون دلار و در آخر سنگاپور به ارزش 11 میلیارد و 520 میلیون  دلار اشاره کرد بنابراین عمده ترین شرکای صادراتی این کشور غالبا آسیایی هستند و تقریبا عمده کالاهای صادراتی امارات به سایر کشورهای جهان از یک سبد با توزیع گسترده از کشورهایی که هیچ کدام سهم غالب از ارزش صادراتی این کشور را ندارند، تشکیل شده است. عمده کالاهای صادراتی این کشور شامل می شود از: 1- نفت و فرآورده های نفتی به ارزش 98 میلیارد دلار. 2- سنگ ها و فلزات گرانبها به ارزش 36 میلیارد و 583 میلیون دلار. 3- آلومینیوم و مصنوعات آن به ارزش 6 میلیارد و 66 میلیون دلار. 4- پلاستیک ها و مصنوعات پلاستیکی به ارزش 4 میلیارد و 450 میلیون دلار. 5- تجهیزات صنعتی مورد استفاده در پالایشگاه ها، نیروگاه ها و غیره به ارزش 2 میلیارد و 560 میلیون دلار. 6- مس و مصنوعات مسی به ارزش 2 میلیارد و 237 میلیون دلار. 7- تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی به ارزش 2 میلیارد و 224 میلیون دلار. همانطور که مشاهده می شود عمده کالاهای صادراتی امارات مانند سایر کشورهای منطقه خلیج فارس همان نفت و فرآورده های نفتی است با این تفاوت که در بین کالاهای عمده صادراتی این کشور کالاهایی با کاربرد صنعتی، مصرفی و پزشکی و.. نیز به چشم می خورد که می تواند موجب دو طرفه شدن جاده ارتباطات تجاری ایران با این کشور و توسعه روابط تجاری ایران و امارات هم در قالب صادرات کالاهای تولیدی ایرانی و هم واردات ملزومات و نیازهای کشور دیده شود.

اطلاعات و تحلیل آمارهای واردات کشور امارات

نکته حائز اهمیت در زمینه کشور امارات متحده عربی این است که رفتار مصرفی این کشور مقداری متفاوت و استاندارد های آن از بازارهای سنتی صادرات محصولات ایران مانند عراق بالاتر است شاید بتوان علت منفی شدن تراز تجاری ایران و امارات  را در همین موضوع جستجو کرد، بنابراین پیش از بررسی نیازهای وارداتی  این کشور باید به بحث توسعه شرکت های مدیریت صادرات و تحقیقات بازاریابی در صادرات موفق به کشور هایی مانند امارات توجه ویژه ای داشت. طبق آخرین آمارهای سازمان تجارت جهانی، امارات متحده عربی در سال 2019 بیش از 181 میلیارد دلار و 429 میلیون دلار واردات داشته که تراز تجاری منفی این کشور همین سال 9 میلیارد و 669 میلیون دلار بوده است. عمده ترین تامین کنندگان این کشور شامل می شوند از: 1- چین به ارزش 33 میلیارد دلار و 450 میلیون دلار. 2- هند به ارزش 29 میلیارد و 678 میلیون دلار. 3- ایالات متحده آمریکا به ارزش 20 میلیارد و 38 میلیون دلار. 4- بریتانیا به ارزش 9 میلیارد و 970 میلیون دلار. 4-آلمان به ارزش 9 میلیارد و 731 میلیون دلار. بیشترین تراز تجاری منفی بین امارات و کشور چین به ارزش 18 میلیارد و 363 میلیون دلار به نفع چین برقرار است. عمده ترین کالاهای وارداتی این کشور شامل می شوند از: 1- انواع سنگ ها و فلزات گران بها به ارزش 29 میلیارد و 695 میلیون دلار. 2- لوازم و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی به ارزش 25 میلیارد و 220 میلیون دلار. 3- لوازم و تجهیزات صنعتی برای نیروگاه و پالایشگاه ها به ارزش 21 میلیارد و 557 میلیون دلار. 4- خودرو ها و وسایل نقلیه به جز واگن به ارزش 12 میلیارد و 779 میلیون دلار. 5- انواع فرآورده های نفتی و روغنی به ارزش 11 میلیارد و 183 میلیون دلار.

امارات متحده عربی سال 2019  بیش از 4 میلیارد و 281 میلیون دلار پلاستیک و مصنوعات پلاستیکی و پلیمری وارد کرده است، باتوجه به اینکه اکثریت صنایع پتروشیمی و پلیمری ایران در جنوب کشور قرار دارند و با کمک نیروهای خلاق و جوان کشورمان، می توان از این فرصت برای صادرات انواع پلاستیک ها و مصنوعات پلیمری به امارات حداکثر استفاده را کرد. امارات در سال 2019 بیش از 3 میلیارد و 704 میلیون دلار کالاهای پزشکی حوزه اوپتیک، عینک و عکس برداری وارد کرده است که عمدتا برای شرکت های دانش بنیان فعال در این حوزه فرصت مناسبی به شمار می رود. این کشور در سال 2019 بیش از 3 میلیارد و 158 میلیون دلار قایق و کشتی کوچک وارد کرده است که فرصت مناسبی را در اختیار ایران قرار می دهد تا با ایجاد و توسعه شرکت های قایق سازی در جنوب کشور به نیازهای این کشور پاسخ دهد، همچنین امارات در سال 2019 بیش از 2 میلیارد و 995 میلیون دلار پوشاک وارد کرده که این رقم از کل صادرات ایران به این کشور در سال 1398 یعنی 2،5 میلیارد دلار بیشتر است. 

امارات متحده عربی در همان سال بیش از 2 میلیارد و 745 میلیون دلار مبلمان، تخت خواب و میز وارد کرده است که برای حوزه صنایع مبلمان کشورمان فرصت ویژه ای است تا بوسیله برندسازی محصولات ایرانی ارزش افزوده بالایی برای خودشان و اقتصاد ایران تولید کنند.

سایر کالاهای وارداتی به کشور امارات که می توانند مورد توجه صادرکنندگان ایرانی و بخش خصوصی باشد می توان به: محصولات دارویی به ارزش 2 میلیارد و 384 میلیون دلار، انواع لاستیک ها و فوم ها به ارزش 1 میلیارد و 824 میلیون دلار، انواع گوشت های خوراکی به ارزش 1 میلیارد و 594 میلیون دلار، انواع میوه ها به ارزش 1 میلیارد و 526 میلیون دلار، انواع کفش  به ارزش 1 میلیارد و 351 میلیون دلار، انواع محصولات لبنی، عسل و تخم مرغ به ارزش 1 میلیارد و 285 میلیون دلار و در آخر به انواع سرامیک ها به ارزش 980 میلیون دلار اشاره کرد.

محمد پورسردار- کارشناس اقتصادی